پنومونی

پنومونی - ذات الریه - PNEUMONIA 

بر اساس اعلام سازمان بهاشت جهانی حداقل 1/2 میلیون کودک زیر 5 سال سالانه در جهان به علت پنومونی فوت میکنند . اگر چه ویلیام اوسلر در قرن نوزدهم به ذات الریه لقب کاپیتان مردان مرگ را داده بود بعد از ساخته شدن آنتی بیوتیکها و واکسن ها در قرن بیستم تعداد افراد زنده مانده از این بیماری افزایش قابل ملاحظه یافت . ( William Osler )

پنومونی عفونت دستگاه تنفسی تحتانی است که راههای هوایی و پارانشیم ریه را در گیر میکند و فضاهای آلوءولی را پر میکند . عبارت عفونت دستگاه تنفسی تحتانی اغلب برونشیت ، برونشیولیت و پنومونی و یا هر سه اینهارا شامل میشود . برونکو پنومونی به عفونت ریوی اشاره میکند که به برونشیول ها محدود شده و باعث تولید ترشحات مخاطی چرگی شده که گاهی بعضی از این راههای هوایی کوچک را مسدود نموده و باعث تراکم ریوی میگردد . نقص دفاع ایمنی خطر پنومونی را افزایش میدهد. 

عوامل عفونی که معمولا باعث پنومونی میشوند از نظر سنی با هم فرق دارند. در شیرخواران شایعترین علت ویروس سنسی شیال تنفسی است (RSV )

سایر ویروس های تنفسی ( ویروس های پاراآنفلوآنزا ،آنفلوآنزا و آدنوویروس ها ) در کودکان زیر 5 سال و مایکوپلاسما پنومونیه در کودکان بزرگتر از 5 سال دخالت دارند. استرپتوکک پنومونیه شایع ترین علت میکربی پنومونی لوبر است و در کودکان در هر سنی دیده میشود . در پنومونی لوبر عفونت به یک یاچند لوب ریه محدود شده است . 

واکسیناسیون ،از شیوع پنومونی با علت سیاه سرفه ، دیفتری ،سرخک ،هموفیلوس آنفلوآنزا تیپ b و استرپتوکک پنومونیه بطور محسوس کاسته است. بر طبق بعضی آمارها سالانه در کشور های در حال پیشرفت حدود دو میلیون کودک در اثر عفونت های دستگاه تنفسی پایینی تلف میشوند . عوامل خطر برای عفونتهای دستگاه تنفسی تحتانی شامل ریفلاکس مری و معدی ، نارسایی عصبی ( آسپیراسیون ) ، ضعف ایمنی ، ناهنجاری های تشریحی ، سکونت در مراکز بهزیستی و نگهداری کودکان بی سرپرست ، و بستری شدن در بیمارستان مخصوصا در دستگاههای مراقبت ویژه . پنومونی معمولا در اثر ویروسها ،باکتریها و به مقدار کم با میکروارگانیسم های دیگر بوجود میآید . بعضی داروها و بیماری های خود ایمنی ، فیبروز کیستیک ، بیماری مزمن انسدادی ریه ، آسم ، دیابت ،نارسایی قلبی ،سابقه مصرف سیگار ، ناتوانی در سرفه کردن بعد از سکته های مغزی در اتیولوژی پنومونی دخالت دارند. 

علایم : سرفه -خس خس -دفع خلط خونی -درد قفسه سینه -درد شکمی -نارسایی رشد و آسیدمی . 

علایم نسبت به سن فرق میکنند . در نوزادان ممکنست فقط تب و هیپوکسی دیده شود . علایم فیزیکی خیلی جزیی یا وجود ندارد . در یک شیرخوار آپنه ممکنست اولین علامت پنومونی باشد . تب ،لرز ، تاکی پنه ،سرفه ،بیحالی ،درد قفسه سینه ، فرورفتن فضاهای بین دنده ای ،نگرانی و هراس بعلت مشکل تنفسی از علایم شایع در کودکان هستند . از روی علایم فیزیکی نمی توان پنومونی های ویرال و میکربی از هم تفکیک کرد ولی معاینه فیزیکی کامل و شرح حال ممکنست در تشخیص محل عفونت و علت کمک کننده باشد . بطور کلی پنومونی ویرال اغلب اوقات با سرفه ،خس خس سینه و استریدور مشخص میشود . تب کمتر از پنومونی میکربی است . احتقان مخاطی و التهاب راههای هوایی فوقانی عفونت ویروسی را نشان میدهد . 

پنومونی های باکتریال با تب بالا ،لرز ، سرفه و تنگی نفس مشخص میشود . در کودکان کم سن و سال با افزایش حرکات تنفسی ،سرفه و رال همراه است . ممکنست کونژونکتیویت هم وجود داشته باشد . سایر علایم دیسترس تنفسی شامل حرکت پره های بینی ،رتراکسیون فضاهای بین دنده ای و ناله کردن است . 

پنومونی را باید از سایر بیماری های تنفسی حاد مثل التهابات آلرژیک ، آسم ، فیبروز کیستیک ، بیماری های قلبی و ادم ریوی تشخیص افتراقی داد 

کودکان کم سن و سال و نوزادان با پنومونی حتما باید در بیمارستان بستری نمود . عوارض پنومونی در کودکان بسیار است و با مرگ و میر زیاد همراه است و جزو بیماریهای خطیر و تهدید کننده زندگی بعد از مننژیت میباشد .