تشنجات
يكشنبه, ۷ آذر ۱۳۹۵، ۰۶:۰۹ ب.ظ
تشنجات : اطلاعات کلی در باره ماهیت ،علت ومکانیسم تشنجات.
تشنج را نمیتوان فراموش کرد. کسیکه در عمر خود یک بار تشنج صرع بزرگ را دیده باشد میتواند باین شهادت دهد . طبیعت هراس انگیز ،شدید و حتی ترسناک تشنج،نه فقط آنرا فراموش نشدنی ساخته بلکه در زمینه های مذهبی ،سیاسی،قانونی و طبی به آن اهمیت تاریخی بخشیده است. تشنجات نه فقط از شیوع مهم بحساب میایند بلکه اثرات مخربی بر مبتلایان و زندگی آنها اعمال میکنند .
شیوع تشنجات عود کننده در کودکان بین 2/6 تا 8 در هزار تخمین زده میشود. و اگر تشنجات تب را نیز اضافه کنیم تا 7 در صد کودکان تا سن 5 سالگی یک یا چند حمله تشنجی خواهند داشت.
تشخیص تشنج یا صرع و یا غش اثرات شدیدی بر روی بیمار و خانواده او میگذارد اثری که ممکن است بیشتر از خود بیماری باعث متاثر ساختن بیمار بشود . و این موضوعی است که باید در نظر گرفته شود و زمان طولانی با آن مدارا کرد . درمان اختلالات تشنجی نیز مخاطره آمیز است. و این بخاطر عوارضی است که از خواب آلودگی و هیرسوتیسم گرفته تا عقب ماندگی رشد ،میکرسفالی ، کاهش قدرت دماغی و بیماری های جسمانی در نوزادان مادرانی که داروی ضد تشنجی مثل هیدانتواین مصرف کرده اند دیده میشود . این عوامل علاوه بر نگرانی هایی که از تکرار تشنجات وجود دارد زندگی بیمار و افراد خانواده وی را عمیقا تحت تاثیر قرار میدهد.
تا کنون تشنجات به شیاطین ، سم ها ، عدم تعادل بین مایعات بدن و اختلالات الکتریکی نسبت داده میشد . امروزه تعریف تشنج عبارت است از تخلیه الکتریکی حمله ای و غیر قابل کنترل سلولهای مغزی که باعث اختلال در اعمال حرکتی و روانی شده و فعالیت طبیعی را مختل میکند. علیرغم نظریه های موجود ،پزشک باید بخاطر داشته باشد که تشنج یک علامت است نه یک تشخیص - بسیاری از بیماری ها میتوانند تشنج تولید کنند.
مطالبی که بدنبال خواهد آمد شامل توصیف تشنجات ، بحث در باره علت آنها و روش منطقی برای ارزیابی یک کودک مبتلا به تشنج خواهد بود.
تشنجات و توزیع سنی :
یکی از تقسیم بندی های مفید تشنجات در این جدول نشان داده شده است.
تقسیم بندی بالینی تشنجات:
نوزادی
حملات عمومی( صرع کوچک . صرع بزرگ . حرکتی مینور . اسپاسم انفانتیل . میوکلونیک کودکی. آکینتیک )
حملات موضعی
با علایم ابتدایی
حرکتی
حسی
خودکار
با علایم مرکب ( پسیکو موتور )
مختلط
سایرین
اپیدمیولوژی تشنجات توزیع سنی اختصاصی را نشان میدهد . مثلا اسپاسم انفانتیل و تشنجات صرع کوچک دارای خصوصیات سنی آشکاری هستند . از طرف دیگر تشنجات صرع بزرگ صفت ممیزه مشخصی نداشته و تقریبا در تمام گروه های سنی بروز میکنند گر چه در بعضی هابیشتر شایع هستند.
تشنجات نوزادی :
بعلت نارسی دستگاه عصبی مرکزی در نوزادان، تشنجات در این گروه سنی بسیار متفاوت ظاهر می
شوند. نوع عمومی تشنجات تونیک و کلونیک صرع بزرگ بسیار نادر است و حملات پسیکوموتور و صرع کوچک رخ نمیدهد .در نوزادان تشنجات ممکنست با علایم ناقص و جزء بجزء بروز کنند . حرکات کلونیک ( انقباضات ریتمیک عضلات) موضعی یا حملات نیم تشنجی تونیک ( انقباضات عمومی عضلانی) پیش آگهی بدی خواهند داشت و بسیاری علایم جزیی دیگر که باسانی از نظر مخفی میمانند.
حتی نوزادان نارس علایم قابل تشخیص تشنج را باسانی بروز نخواهند داد.
علیرغم کمی علایم عمومی تشنجات موضعی نوزادان اغلب علت عمومی داشته و بعلت تشنج در یک کودک بزرگتر شباهت دارند . جدول زیر علل تشنج نوزادان را نشان میدهد. ،
علل تشنجات نوزادی.
آسیب های دوره نوزادی:
هیپوکسی و ایسکمی ( کمبود اکسیژن وخون رسانی
خونریزی داخل جمجمه ( ضربه زایمانی ،کمبود ویتامینK.، کتک زدن نوزاد ، )
متابولیک :
هیپو کلسمی ، هیپو کالمی ، هیپو گلیسمی ، هیپو منیزیمی ، هیپو ناترمی ، هیپر ناترمی ، وابستگی پیریدوکسین ، بیماری های آمینو آسید ها ، افزایش بیلیروبین ،بیماری های عصبی و فنیل کتونوری )
عفونت ها : مننژیت و آنسفالیت، عفونت های ویروسی ،مثل سرخجه ،سیتومگالوویروس ، هرپس سمپلکس و غیره
دارویی سم ها ومحلول های موضعی ( هگزاکلروفن)
ناهنجاری های تکاملی
ناهنجاری های مادرزادی مغز
تشنجات فامیلی نوزادان وقتی با یک نوزاد در حال تشنج روبرو میشویم مطلقا لازم است قبل از اینکه فرض کنیم تشنج به هیپوکسی یا ایسکمی دوره پری ناتال مربوط است تمام علل قابل درمان تشنج را در نظر بگیریم. ، در هر نوزادی که تشنج میکند باید هیپوگلیسمی و مننژیت را رد کرد . شکست در
تشخیص هر کدام از اینها میتواند پیامد های ناگواری داشته باشد . آسیب های دوره نوزادی شایعترین علت تشنج نوزادان را تشکیل میدهد و اغلب در عرض دو تا سه روز بعد از تولد و یا غالبا در عرض 12 ساعت اول زندگی تظاهر میکنند . تشنجات ممکنست با یا بدون عصبانیت،تغییر تون عضلانی،بیحالی یا آپنه ظاهر شوند. سابقه زایمان مشکل سوء ظن در باره یک آسیب دوره نوزادی را افزایش داده و با وجود شایع نبودن
تشنج را نمیتوان فراموش کرد. کسیکه در عمر خود یک بار تشنج صرع بزرگ را دیده باشد میتواند باین شهادت دهد . طبیعت هراس انگیز ،شدید و حتی ترسناک تشنج،نه فقط آنرا فراموش نشدنی ساخته بلکه در زمینه های مذهبی ،سیاسی،قانونی و طبی به آن اهمیت تاریخی بخشیده است. تشنجات نه فقط از شیوع مهم بحساب میایند بلکه اثرات مخربی بر مبتلایان و زندگی آنها اعمال میکنند .
شیوع تشنجات عود کننده در کودکان بین 2/6 تا 8 در هزار تخمین زده میشود. و اگر تشنجات تب را نیز اضافه کنیم تا 7 در صد کودکان تا سن 5 سالگی یک یا چند حمله تشنجی خواهند داشت.
تشخیص تشنج یا صرع و یا غش اثرات شدیدی بر روی بیمار و خانواده او میگذارد اثری که ممکن است بیشتر از خود بیماری باعث متاثر ساختن بیمار بشود . و این موضوعی است که باید در نظر گرفته شود و زمان طولانی با آن مدارا کرد . درمان اختلالات تشنجی نیز مخاطره آمیز است. و این بخاطر عوارضی است که از خواب آلودگی و هیرسوتیسم گرفته تا عقب ماندگی رشد ،میکرسفالی ، کاهش قدرت دماغی و بیماری های جسمانی در نوزادان مادرانی که داروی ضد تشنجی مثل هیدانتواین مصرف کرده اند دیده میشود . این عوامل علاوه بر نگرانی هایی که از تکرار تشنجات وجود دارد زندگی بیمار و افراد خانواده وی را عمیقا تحت تاثیر قرار میدهد.
تا کنون تشنجات به شیاطین ، سم ها ، عدم تعادل بین مایعات بدن و اختلالات الکتریکی نسبت داده میشد . امروزه تعریف تشنج عبارت است از تخلیه الکتریکی حمله ای و غیر قابل کنترل سلولهای مغزی که باعث اختلال در اعمال حرکتی و روانی شده و فعالیت طبیعی را مختل میکند. علیرغم نظریه های موجود ،پزشک باید بخاطر داشته باشد که تشنج یک علامت است نه یک تشخیص - بسیاری از بیماری ها میتوانند تشنج تولید کنند.
مطالبی که بدنبال خواهد آمد شامل توصیف تشنجات ، بحث در باره علت آنها و روش منطقی برای ارزیابی یک کودک مبتلا به تشنج خواهد بود.
تشنجات و توزیع سنی :
یکی از تقسیم بندی های مفید تشنجات در این جدول نشان داده شده است.
تقسیم بندی بالینی تشنجات:
نوزادی
حملات عمومی( صرع کوچک . صرع بزرگ . حرکتی مینور . اسپاسم انفانتیل . میوکلونیک کودکی. آکینتیک )
حملات موضعی
با علایم ابتدایی
حرکتی
حسی
خودکار
با علایم مرکب ( پسیکو موتور )
مختلط
سایرین
اپیدمیولوژی تشنجات توزیع سنی اختصاصی را نشان میدهد . مثلا اسپاسم انفانتیل و تشنجات صرع کوچک دارای خصوصیات سنی آشکاری هستند . از طرف دیگر تشنجات صرع بزرگ صفت ممیزه مشخصی نداشته و تقریبا در تمام گروه های سنی بروز میکنند گر چه در بعضی هابیشتر شایع هستند.
تشنجات نوزادی :
بعلت نارسی دستگاه عصبی مرکزی در نوزادان، تشنجات در این گروه سنی بسیار متفاوت ظاهر می
شوند. نوع عمومی تشنجات تونیک و کلونیک صرع بزرگ بسیار نادر است و حملات پسیکوموتور و صرع کوچک رخ نمیدهد .در نوزادان تشنجات ممکنست با علایم ناقص و جزء بجزء بروز کنند . حرکات کلونیک ( انقباضات ریتمیک عضلات) موضعی یا حملات نیم تشنجی تونیک ( انقباضات عمومی عضلانی) پیش آگهی بدی خواهند داشت و بسیاری علایم جزیی دیگر که باسانی از نظر مخفی میمانند.
حتی نوزادان نارس علایم قابل تشخیص تشنج را باسانی بروز نخواهند داد.
علیرغم کمی علایم عمومی تشنجات موضعی نوزادان اغلب علت عمومی داشته و بعلت تشنج در یک کودک بزرگتر شباهت دارند . جدول زیر علل تشنج نوزادان را نشان میدهد. ،
علل تشنجات نوزادی.
آسیب های دوره نوزادی:
هیپوکسی و ایسکمی ( کمبود اکسیژن وخون رسانی
خونریزی داخل جمجمه ( ضربه زایمانی ،کمبود ویتامینK.، کتک زدن نوزاد ، )
متابولیک :
هیپو کلسمی ، هیپو کالمی ، هیپو گلیسمی ، هیپو منیزیمی ، هیپو ناترمی ، هیپر ناترمی ، وابستگی پیریدوکسین ، بیماری های آمینو آسید ها ، افزایش بیلیروبین ،بیماری های عصبی و فنیل کتونوری )
عفونت ها : مننژیت و آنسفالیت، عفونت های ویروسی ،مثل سرخجه ،سیتومگالوویروس ، هرپس سمپلکس و غیره
دارویی سم ها ومحلول های موضعی ( هگزاکلروفن)
ناهنجاری های تکاملی
ناهنجاری های مادرزادی مغز
تشنجات فامیلی نوزادان وقتی با یک نوزاد در حال تشنج روبرو میشویم مطلقا لازم است قبل از اینکه فرض کنیم تشنج به هیپوکسی یا ایسکمی دوره پری ناتال مربوط است تمام علل قابل درمان تشنج را در نظر بگیریم. ، در هر نوزادی که تشنج میکند باید هیپوگلیسمی و مننژیت را رد کرد . شکست در
تشخیص هر کدام از اینها میتواند پیامد های ناگواری داشته باشد . آسیب های دوره نوزادی شایعترین علت تشنج نوزادان را تشکیل میدهد و اغلب در عرض دو تا سه روز بعد از تولد و یا غالبا در عرض 12 ساعت اول زندگی تظاهر میکنند . تشنجات ممکنست با یا بدون عصبانیت،تغییر تون عضلانی،بیحالی یا آپنه ظاهر شوند. سابقه زایمان مشکل سوء ظن در باره یک آسیب دوره نوزادی را افزایش داده و با وجود شایع نبودن
